ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ: ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Όταν μιλάμε για την εξέγερση του 2008, δεν μιλάμε απλά για μια σειρά συγκρούσεων του κινήματος με την αστυνομία, δεν πρόκειται απλά για μια περίοδο ανόδου των κινηματικών διεργασιών. Ο Δεκέμβρης αποτέλεσε τομή στην ιστορία του κινήματος γιατί ο θάνατος του Γρηγορόπουλου δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός αλλά μια κρατική δολοφονία. Για να αποτιμήσουμε αυτή την εξέγερση, και να πιάσουμε το νήμα από τότε, πρέπει να δούμε το κοινωνικό και το πολιτικό υπόβαθρο της.

Δέκα χρόνια έχουν περάσει από το ξέσπασμα δομικής οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού παγκόσμια η οποία αποτέλεσε τομή στην ιστορία σε όλα τα επίπεδα. Πριν ακόμα τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης γίνουν αισθητά στην ελληνική κοινωνία, η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου πυροδότησε ένα ανυπάκουο κίνημα το οποίο χάραξε ανεξίτηλα όλη αυτή την περίοδό. Η εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 που ακολούθησε έδειξε ότι η νεολαία αμφισβητούσε τα ψέματα της κυβέρνησης ότι αυτή η κρίση δεν θα άγγιζε την ελληνική οικονομία και ότι καταλάβαινε ότι τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης θα φορτώνονταν στις πλάτες της. Όπως αποδείχτηκε, η νεολαία θα ήταν καθοριστικός παράγοντας στην αντιπαράθεση του κινήματος με τα μέτρα λιτότητας που θα ακολουθούσαν.

Μήνες πριν την 6^η Δεκέμβρη του 2008 έγινε η πρώτη (και μικρότερη μέχρι σήμερα) ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ενώ η κυβέρνηση της ΝΔ προσπαθούσε με δηλώσεις περί "θωρακισμένης Ελληνικής οικονομίας" να καθησυχάσει τους εκπροσώπους του κεφαλαίου, το κράτος παράλληλα επιτελούσε την πραγματική δουλειά του. Τα τρία επόμενα χρόνια, το κίνημα αποτελούσε την πραγματική και μόνη αντιπολίτευση στο "μαζί τα φάγαμε" και "λεφτά υπάρχουν” όπως μέχρι και την είσοδο στο μνημόνιο, στο Καστελόριζο, το 2010. Το κίνημα δεν θα ήταν το ίδιο αν δεν είχε υπάρξει ο Δεκέμβρης του 2008 και οι μορφές πάλης τις οποίες ανέδειξε.

Ο ίδιος ο Δεκέμβρης τότε, σαν πολιτικό γεγονός, τάραξε τα νερά λόγω των χαρακτηριστικών που πήρε. Από την μία οι φοιτητές με μαζικές πορείες και καταλήψεις έδωσαν στους φοιτητικούς συλλόγους τους συγκρουσιακά χαρακτηριστικά που δεν είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ άλλοτε με τόσο μαζικούς όρους. Πιο αξιοσημείωτη όμως ήταν η κίνηση των μαθητών με καταλήψεις σε εκατοντάδες σχολεία και την ευθεία σύγκρουση με τις δυνάμεις καταστολής. Δομές αυτοοργάνωσης στην ίδια λογική διαμορφώθηκαν σε μια σειρά από γειτονιές. Κόμβο επίσης αποτέλεσε η γενική απεργία της 10ης Δεκέμβρη όπου μαζικοποιήθηκε δραματικά λόγω της δολοφονίας και σηματοδότησε μια νέα πορεία για το εργατικό κίνημα των επόμενων χρόνων. Φάνηκε για άλλη μία φορά πως ακόμα και η αυθόρμητη κίνηση της νεολαίας μπορεί να αποτελέσει πυροδότη για την εμφάνιση του εργατικού και ευρύτερου λαϊκού κινήματος.

Η προπαγάνδα κυβέρνησης και ΜΜΕ εκείνο τον Δεκέμβρη ήταν τρομακτική. Το πολιτικό κατεστημένο καταδίκασε την βία από όπου κι αν προέρχεται, εισήγαγε τον λεγόμενο κουκουλονόμο, άνοιξε την κουβέντα για τα δύο άκρα του φασισμού κτλ και έτσι δόθηκε η ευκαιρία στη ΝΔ να κάνει ακροδεξιά στροφή στην φυσιογνωμία της, πράγμα που τροφοδότησε και τους φασίστες της Χ.Α. Το ΚΚΕ αδυνατώντας να ηγηθεί του κινήματος κατέληξε στον ακραίο σεχταρισμό και την καταγγελία του. Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθώντας να αντιπολιτευθεί στη ΝΔ, κατάλαβε ότι μία μετριοπαθής στάση όπως του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν αρκετή και κατέληξε να στηρίζει το κίνημα. Δεν άργησε όμως να στραφεί προς τους πόθους των μικροαστικών στρωμάτων που είχαν κουραστεί από την χρήση της βίας. Το γεγονός αυτό οδήγησε άλλωστε στις επόμενες εκλογές στην πρώτη του σημαντική εκλογική άνοδο. Φαίνεται ήδη από τότε η φύση αυτού του κόμματος.

Η αστυνομία, ο κατασταλτικός μηχανισμός ενός κράτους που μανιωδώς προσπαθεί να διατηρήσει την κυριαρχία του κεφαλαίου που βρίσκεται σε κρίση, στράφηκε ενάντια στο εργατικό κίνημα όλα τα επόμενα χρόνια όταν αυτό προσπαθούσε να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του. Η καταστολή στις πορείες, οι εκκενώσεις καταλήψεων, η επαναπροώθηση προσφύγων, η φυλάκιση αυτών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι συλλήψεις και οι δίκες ήταν στην ατζέντα όλων των κυβερνήσεων. Οι φασίστες έσπειραν την τρομοκρατία ανενόχλητοι, ενώ ακόμα και η έξαρση της έμφυλης βίας απαντήθηκε από το κράτος με μία πρωτοφανή συγκάλυψη και δικαστική αθώωση δραστών. Όλα αυτά τα γεγονότα αν και είναι όντως διαφορετικά μεταξύ τους συντέλεσαν στην ενσωμάτωση της καταπίεσης και του κανιβαλισμού από ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που είδε τον Ζακ Κωστόπουλο να λιντσάρεται και δεν αντέδρασε.

Δέκα χρόνια μετά, φαίνεται ότι βρισκόμαστε ξανά στο σημείο εκκίνησης. Από το Καστελόριζο του ΠΑΣΟΚ φτάσαμε στην Ιθάκη του ΣΥΡΙΖΑ. Η κρίση φορτώνεται στις πλάτες της νεολαίας και των εργαζομένων όχι πλέον με μνημόνια, αλλά με ένα νέο success story της λιτότητας που έχει γίνει κανονικότητα, με την επεκτατική πολιτική και το “εθνικιστικό σχέδιο” της κυβέρνησης στα Βαλκάνια και το Αιγαίο. Ερχόμαστε ξανά στο σημείο εκκίνησης με το κίνημα που βρέθηκε σε αδιέξοδο από την "αριστερή" κυβέρνηση και καλούμαστε να δώσουμε σε αυτό μία άλλη προοπτική. Η αντικαπιταλιστική στρατηγική ως απάντηση στην κρίση, πρέπει να εμπλουτιστεί με τα διδάγματα της προηγούμενης περιόδου που εγκαινίασε ο Δεκέμβρης του 2008 και να δώσει απαντήσεις στο νέο κύκλο αναμέτρησης που ανοίγεται.

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι και αντιμέτωπες με ένα κράτος που δεν εκφράζει μόνο την βία απέναντι στο κίνημα και τους εργαζόμενους αλλά μπορεί να ενσωματώνει και να εκφράζει την βία απέναντι σε όλες τις καταπιεζόμενες κοινωνικές ομάδες. Το 2008 ο Κορκονέας δολοφόνησε τον Αλέξη γιατί ενσάρκωνε τον ρόλο που θα έπαιζε η μαχόμενη νεολαία στις μετέπειτα εξελίξεις. Το 2018 ο Ζακ Κωστόπουλος δολοφονήθηκε όχι μόνο από έναν μαγαζάτορα, αλλά και από την αστυνομία και δυσφημίστηκε από τα ΜΜΕ, γιατί τα δικαιώματα και οι αγώνες των lgbtq ατόμων, των οροθετικών, των τοξικομανών δεν χωράνε και δεν μπορούν να ενσωματωθούν από το σύστημα. Δεν ήταν ατυχήματα. Είναι η ακραία έκφραση που παίρνει η καταπίεση και η καταστολή απέναντι στους εργαζόμενους, τη νεολαία, σε όποιον και οποία αμφισβητεί, αγωνίζεται ή δεν ενσωματώνεται.

Η 6η Δεκέμβρη του 2018 πρέπει να αποτελέσει κόμβο για την αναμέτρηση με τις δυνάμεις καταστολής και για την διεκδίκηση δημοκρατικών ελευθεριών. Πρέπει να πάρουμε μαθήματα από τον Δεκέμβρη του 2008 και να θυμίσουμε στις κυβερνήσεις ότι η νεολαία είναι ακόμα απειλή στην εφαρμογή της πολιτικής της, ότι αυτές οι μέρες είναι πράγματι του Αλέξη.