Το Φοιτητικό Κίνημα ενάντια στη Βαρβαρότητα

Η οικονομική κρίση ενισχύει την αγωνία του καπιταλισμού για επιβίωση, μια διαδικασία που στον τομέα της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης μεταφράζεται με την ανάλγητη στάση του Υπουργείου απέναντι σε όλες τις βαθμίδες της. Από το Λύκειο μέχρι τα ΑΕΙ-ΤΕΙ, επιχειρείται η σκληρότερη μετάλλαξη της εκπαίδευσης, με μια όλο και περισσότερο  ταξική διάσταση. Όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, με την κρίση να βαθαίνει και τις ανάγκες της φοιτητικής νεολαίας για οικονομική στήριξη να αυξάνονται, η Κυβέρνηση εκμεταλλεύεται την πίεση που η ίδια έχει προκαλέσει στο σώμα των φοιτητών, ώστε να οξύνει περαιτέρω την σύγχυση του φοιτητικού κινήματος και να επιβάλλει την εκπαιδευτική αναδιάρθρωση. Το νέο οργανόγραμμα  στο οποίο πρέπει να συμμορφωθούν οι σχολές, σε συνδυασμό με την πρόταση των εσωτερικών κανονισμών του Υπουργείου, έρχονται να δέσουν με τις επιταγές των αξιολογητών του περασμένου διαστήματος. Όλα μαζί δείχνουν ότι η Κυβέρνηση θέλει να επιβάλει μια διαφορετική, αλλά αναγκαία για τα συμφέροντά του κεφαλαίου, συνθήκη, πιέζοντας το μεγαλύτερο κομμάτι των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων, στην ανεργία και την μετανάστευση.

Ο χαρακτήρας του πανεπιστημίου αλλάζει, κάτι το οποίο είναι εμφανές σε πολλούς τομείς και πρώτα και κύρια στην οικονομική του λειτουργία. Όπως συμβαίνει και  σε όλες τις εκφάνσεις της κρατικής χρηματοδότησης, έτσι και στο πανεπιστήμιο η κρατική χρηματοδότηση μειώνεται και αφήνεται να καλυφθεί από το ιδιωτικό κεφάλαιο. Αυτό το άνοιγμα προς τον ιδιωτικό τομέα, δεν γίνεται μόνο στον τομέα της έρευνας, όπου υπήρχαν και παλαιότερα σημαντικά στοιχεία ιδιωτικής χρηματοδότησης, αλλά και σε άλλες πλευρές της οικονομικής λειτουργίας του πανεπιστημίου, ανοίγοντας τον δρόμο στις εταιρίες να έχουν όλο και μεγαλύτερο λόγο στην λειτουργία του, κάτι το οποίο έχει προφανές αντίκτυπο στους όρους σπουδών.

Οι διαθέσεις της κυβέρνησης αποκαλύφθηκαν με το τολμηρό βήμα της απόλυσης των διοικητικών υπαλλήλων, μια κίνηση που αν και απέτυχε έκανε ξεκάθαρο ότι βαδίζουμε σε μια νέα περίοδο. Σε μια περίοδο που οι λειτουργίες του Πανεπιστημίου δεν θα καλύπτονται από προσωπικό επί πληρωμή, αλλά από εργολαβίες, συμβασιούχους ή από τα επερχόμενα φοιτητικά δίδακτρα. Έχουμε, λοιπόν, την σταδιακή αποκοπή του πανεπιστημίου από το κράτος, τον όλο και λιγότερο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του με τους ιδιώτες να έρχονται και να αναλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στην λειτουργία του Πανεπιστημίου. Η έρευνα γίνεται ακόμα πιο ελεγχόμενη και προσανατολισμένη προς τα συμφέροντα συγκεκριμένων εταιρειών/ιδιωτών με στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους (μικρές χορηγίες σε φτηνό επιστημονικό δυναμικό και δωρεάν εξοπλισμό με συχνά μεγάλα ερευνητικά αποτελέσματα).

Ναυαρχίδα για όλες τις πτυχές της αναδιάρθρωση αποτελεί η εξωτερική αξιολόγηση. Η διαδικασία αυτή  που επιχειρήθηκε, επιβραβεύει τις εκτιμήσεις μας για τον βηματισμό της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης, καθώς βασίζεται σε παγκόσμιες λίστες, ranking list, όπου τα πανεπιστήμια αξιολογούνται με βάση την αναλογία φοιτητών/εργαζομένων/μελών ΔΕΠ, το κατά πόσο ελέγχεται η έρευνα από ιδιώτες, πόσο προσαρμοσμένα είναι τα προγράμματα σπουδών στην αγορά εργασίας και τις επιταγές των διεθνών οργανισμών για την εκπαίδευση κοκ., σε μια ξεκάθαρη λογική αγοράς.

Οι διαγραφές των αιωνίων φοιτητών έρχονται πολύ έντονα στο προσκήνιο. Την ίδια στιγμή όλο και λιγότεροι φοιτητές μπαίνουν στις εστίες, ενώ τα οικονομικά κριτήρια για όλες τις παροχές  γίνονται όλο και αυστηρότερα. Οι σκληρότεροι ταξικοί φραγμοί που επιβάλλονται προωθούν την εντατικοποίηση των ρυθμών σπουδών, με μια καθημερινότητα που δεν αφήνει κανέναν περιθώριο στο φοιτητή να ασχοληθεί με κάτι πέρα από τις σπουδές του, οδηγεί τους φοιτητές στην απόλυτη απάθεια και συμμόρφωση καθώς αντιλαμβάνονται το διάστημα το οποίο δαπανούν στις σπουδές τους ως ένα διάστημα όλο και λιγότερο διαθέσιμο για άλλες δραστηριότητες πέρα από την φοίτηση.  Οι εντατικοποιημένοι ρυθμοί σπουδών αποτελούν τον πολιορκητικό κριό απέναντι τον φοιτητικό συνδικαλισμό, κάτι που η Κυβέρνηση σταδιακά   ποινικοποιεί (Συμβούλιο Ιδρύματος, διάλυση του Ασύλου). Με την καθημερινότητα να είναι τόσο εντατικοποιημένη, όχι μόνο ο ίδιος ο συνδικαλιστής βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση, αλλά και το πεδίο παρέμβασής του είναι πολύ λιγότερο διαθέσιμο, από την στιγμή που ο κάθε φοιτητής συντηρητικοποιείται. Παράλληλα, η διάλυση του ριζοσπαστικού συνδικαλισμού γίνεται στόχος, τόσο με την θέσπιση του Συνηγόρου του Φοιτητή όσο και με την μετάλλαξη των φοιτητικών εκλογών σε εκλογές προσώπων, χωρίς πολιτική ταυτότητα. Η προσπάθεια για διάσπαση των γνωστικών αντικειμένων, που εισάγεται με τους περισσότερους του ενός κύκλου σπουδών, εδραιώνει την αναγκαιότητα για δια βίου μάθηση, και εξασφαλίζει έναν πολύ πιο δύσβατο δρόμο για τις επόμενες στρατιές νέων εργαζομένων στην ανεργία ή στην καλύτερη των περιπτώσεων, μια υποταγή σε διαλυμένες συμβάσεις εργασίας.

Προοπτική, η επόμενη μέρα του Φ.Κ.

Η αναδιάρθρωση στο πανεπιστήμιο έρχεται να επιβληθεί με διαφορετικούς τρόπους, στη βάση του ίδιου σκοπού. Οι εσωτερικοί κανονισμοί, οι οργανισμοί που οφείλουν να συμπληρωθούν από τις διοικήσεις των Σχολών, η υποταγή στις ιδιαίτερες βουλές των Συμβουλίων Ιδρύματος, απαιτούν μια συνολική απάντηση από το φοιτητικό κίνημα. Όλες οι διαδικασίες με τις οποίες το Υπουργείο μεταλλάσσει τον χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αποδεικνύουν όλο και πιο ξεκάθαρα την αναγκαιότητα ενός συντονισμού των αγωνιζόμενων κομματιών του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.

Το αστικό Πανεπιστήμιο φαίνεται ότι περνάει την μεταβατική του περίοδο, κλείνοντας έναν κύκλο που ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όλες οι πτυχές της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης δηλώνουν ξεκάθαρα ότι ο απαραίτητος για αυτούς ταξικός συσχετισμός είναι διαφορετικός από τον υπάρχοντα και οφείλουν να αφαιρέσουν το δικαίωμα των χαμηλότερων στρωμάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτή η αλλαγή πρέπει να γίνει αντιληπτή όχι μόνο από το φοιτητικό κίνημα αλλά και συνολικότερα από το εργατικό. Η απεργία του φθινοπώρου έδειξε τις δυναμικές ενός κλάδου που κηρύσσει απεργία διαρκείας όταν δεν έχει τις κατάλληλες συμμαχίες στο ταξικό στρατόπεδο.

Γι’ αυτό λοιπόν αντιλαμβανόμαστε ότι οφείλουμε να δώσουμε μεγαλύτερο βάρος στην αναγκαιότητα σύνδεσης του φοιτητικού κινήματος με τους υπόλοιπους κλάδους που εν δυνάμει πλήττονται στο εσωτερικό των Σχολών. Καθ’ ότι οι συμμαχίες με τις παρατάξεις των καθηγητών έχουν μηδαμινή δυνατότητα, μιας και αποτελούν τις περισσότερες περιπτώσεις υπερασπιστές του ρόλου που διαδραματίζει το Πανεπιστήμιο αναπαράγοντας τους ταξικούς συσχετισμούς, οφείλουμε να βρούμε τους συμμάχους μας στα κομμάτια των εργαζομένων ή του βοηθητικού εκπαιδευτικού προσωπικού. Τα μεταβατικά αιτήματα που θέτουμε ως ΕΑΑΚ για δημόσια και δωρεάν παιδεία, η διάλυση των ταξικών φραγμών, αλλά και οι πιο μακροπρόθεσμοι στόχοι που θέτουμε για την ανάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και την εδραίωση  ενός άλλου Πανεπιστημίου, ακούγονται όλο και περισσότερο προσιτά στα κομμάτια της κοινωνίας που πλήττεται από την οικονομική κρίση. Χωρίς να διαρρηγνύουμε την αυτοτέλεια των φοιτητικών διεκδικήσεων και μορφών πάλης, οι συνθήκες μας επιτρέπουν πλέον να κινητοποιούμε και τα υπόλοιπα κομμάτια εργαζομένων που έχουν σχέση με το Πανεπιστήμιο στον αγώνα μας, αλλά και να παίρνουμε ανάδραση από τα εκεί συνδικάτα εργαζομένων, μια εμπειρία αρκετά χρήσιμη αν αναλογιστούμε τον διαφορετικό βαθμό αλλοτρίωσης που δέχονται. Σε κινηματική βάση, δομές που θα συντονίσουν την κινηματική ατζέντα προκειμένου να αγγίξουμε έναν κεντρικό στόχο είναι πλέον απαραίτητες, όπως και στην πράξη κρίθηκε το προηγούμενο φθινόπωρο. Τέλος, οι εμπειρίες από τα φοιτητικά κινήματα σε διεθνές επίπεδο, ιδιαίτερα από τα πιο ριζοσπαστικά και επιτυχημένα(Μάης του ’68), έχουν αναδείξει τον ρόλο του πυροδότη που το φοιτητικό κίνημα μπορεί να επιτελέσει, κάτι που προσπαθούμε να επιτύχουμε από την αρχή της κρίσης, αλλά και τα όριά του, αν δεν μεταβεί σε ανώτερα ερωτήματα και απαντήσεις.

Παράλληλα, με το αντιφασιστικό κίνημα να βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη φάση του, οφείλουμε ως ΕΑΑΚ να ιεραρχήσουμε ψηλά στην ρητορική μας, το ζήτημα του ρόλου της ΧΑ, αλλά περισσότερο ακόμα την συζήτηση για το πώς αντιμετωπίζουμε το φασιστικό φαινόμενο στην κοινωνία και κατ’ επέκταση στις σχολές μας. Εκμεταλλευόμενοι πολλές φορές τον χώρο που μας δίνεται στο πεδίο του φοιτητικού συνδικαλισμού, οφείλουμε να επιβεβαιώσουμε πως εκπρόσωποι φασιστικών απόψεων δεν θα έχουν δικαίωμα έκφρασης στους Φοιτητικούς Συλλόγους. Είναι απαραίτητο να δοθεί το στίγμα ότι η αντικαπιταλιστική αριστερά έχει απάντηση στο φασιστικό φαινόμενο και παλεύει εναντίον του σε όλα τα επίπεδα, το τοπικό, τα σωματεία των εργαζομένων και προφανώς στους ΦΣ. Στοχοποιώντας την κυβερνητική μεταναστευτική πολιτική, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα των μεταναστών σε ίση μεταχείριση, που πλέον ως δεύτερη γενιά εμφανίζονται εντονότερα στις σχολές, βάζουμε τα θεμέλια ενός φοιτητικού κινήματος που θα έχει ξεκάθαρη αντιφασιστική και αντιρατσιστική τοποθέτηση και δεν θα εμπλέκεται στα ιδεολογήματα που κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Ένωση αναπαράγουν και χρειάζονται για την επιβίωσή τους.

Είναι σίγουρο ότι όσο βαθαίνει η κρίση θα αντιμετωπίζουμε όλο και πιο έντονα την αναγκαιότητα να μετατρέψουμε την επαναστατική μας θεωρία σε πράξη, κάτι το οποίο προφανώς σημαίνει ότι ανοίγει ένας ελπιδοφόρος δρόμος. Έτσι, καθώς η παρούσα περίοδος δεν επιτρέπει το φοιτητικό κίνημα να εμφανιστεί τόσο με συλλογικούς όρους όσο συνήθιζε να εμφανίζεται σε περιόδους ανάλογης περιόδου, είναι απαραίτητο να υπερασπιστούμε όσες διεκδικήσεις βάλλονται και την ίδια στιγμή να εκμεταλλευτούμε τις υπάρχουσες αποφασιστικές δομές προκειμένου να απαντήσουμε στις κινήσεις της κυβέρνησης. Με μάχιμους ακτιβισμούς να παγώσουμε την αναδιάρθρωση έως ότου το φοιτητικό κίνημα αναλογιστεί τις ευθύνες του και ξαναβγεί δυναμικά στο προσκήνιο.

Φοιτητικές Εκλογές

Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα της ταξικής επίθεσης, θα λάβουν χώρα οι φοιτητικές εκλογές, σε ένα κλίμα που κινείται όλο και περισσότερα γύρω από την κεντρική πολιτική σκηνή, εξαιτίας των επερχόμενων μαχών στο επίπεδο των αυτοδιοικητικών, περιφερειακών ευρωεκλογών. Σε αυτό το πλαίσιο καλούμαστε να δυναμώσουμε τον πολιτικό διάλογο στο εσωτερικό των Συλλόγων, αναγνωρίζοντας τους στόχους μας. Συμπυκνώνοντας την κουβέντα που έχει γίνει όλη τη χρονιά στους συλλόγους, απαντάμε στο Υπουργείο ότι ο αγώνας των διοικητικών υπαλλήλων ήταν δίκαιος, υπερασπιζόμαστε κάθε δικαίωμα στην εργασία, όσο και τους συνολικότερους στόχους που έθεσε το κίνημά τους, την εδραίωση της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης. Η χρονιά που πέρασε έδειξε ότι υπάρχουν ακόμη ισχυρές αντιστάσεις σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, και αυτό το κλίμα πρέπει να αποτυπωθεί στις πολιτικές δυνάμεις που συμμετείχαν στα κινήματα. Αμείλικτος εχθρός μιας κινηματικής στρατηγικής παραμένει η μεσοβέζικη στάση του φοιτητικού σώματος, με την αποχή να γίνεται ολοένα και πιο αισθητή. Απάντηση σε αυτή τη στάση είναι η αναβάθμιση των πολιτικών όρων με τους οποίους εμπλεκόμαστε στις εκλογές, η αναμέτρηση με τα σωστά ερωτήματα, η αντικαπιταλιστική προοπτική που δίνουμε στην πληττόμενη πλειοψηφία αυτής της γενιάς.